Đặc Sản Quảng Ngãi

Chim mía Xuân Phổ

Cá Bống Sông Trà

Kẹo Gương Thu Xà

Mạch Nha Mộ Đức

Chỉ vẹn trong 16 câu thơ nhưng đã đề cập tới 4 món đặc sản mà bạn không thể nào bỏ qua khi đến quảng ngãi, và trong đó có đặc sản được nhà nước công nhận là đặc sản nổi tiếng quốc gia là “Cá bống Sông Trà” và Kẹo Gương Thu Xà.

Tỏi Lý Sơn

Nhắc đến Lý Sơn ai cũng nghĩ tới một thiên đường dưới mặt đất nơi hòa quyện giữa trời và biển. Nhưng mà Lý Sơn còn nổi tiếng là một vương quốc tỏi. Tỏi Lỷ Sơn được bạn bè gần xa khen ngợi nhờ mùi thơm, hương vị ngon lay động lòng người. Tỏi Lý Sơn khác với tỏi các vùng khác là búi tép nhỏ, trắng tinh thanh đạm, ăn vào giòn tan không có mùi hôi là một gia vị tuyệt vời, người dân quê tôi thậm chí còn thích ăn sống nữa rất ngon.

Cá Bống Sông Trà

Phải đâu chàng nói mà xiêu

Tại con cá bống tại niêu nước chè

Tới TP Quảng Ngãi bạn sẽ gặp ngay dòng sông đầy thơ mộng với dãi cát trắng mịn rông mệnh mông, và đâu đó là hình ảnh những chiếc xuồng con đang khai thác cá bống.

Cá nơi đây ngon lắm, ngon mà nhiều nơi không tìm thấy được bởi Cá Bống  được người dân sau khi bắt về vẫn còn tươi sống sau khi làm sạch cho vào trong trã đất mà khô làm cho con cá vừa thơm vừa cứng, kho càng lâu ăn càng ngon, bởi chất đất, chất thổ làm được việc dẫn truyền và điều tiết âm dương, mặn ngọt, cay đắng..

Kẹo Gương Thu Xà

Ai về Quảng Ngãi quê ta

Mía ngon, đường ngọt, trắng ngà, dễ ăn

Mạch nha, đường phổi, đường phèn

Kẹo gương thơm ngọt ăn quen lại ghiền

Kẹo gương nghe cái tên lạ quá, nhưng thật như thế người dân chất phát nghe gì, thấy thế nào thì gọi vậy thôi, Kẹo gương là loại kẹo màu vàng, được dát mỏng trong như pha lê, đính kèm lên trên mặt là những hạt đậu phụng, hạt mè rang trắng vàng. Kẹo gương được làm từ đường cát trắng kết hợp với mạch nha. Nấu chảy ở một nhiệt độ thích hợp đến khi có màu vàng nhạt. Hỗn hợp trộn thêm với nước cốt chanh và vani để tạo mùi thơm. Sau đó cho ít mè vào làm cho món kẹo này ngon khó cưởng.

Mạch Nha Mộ Đức

"Thơm ngon như món mạch nha,

Ngọt qua đường phổi,

thơm qua đường phèn..."

Cũng như Kẹo Gương của người Thu Xà, tại huyện Mộ Đức Quảng Ngãi có một làng nghề Thi Phổ làm kẹo mạch nha mà không nơi đâu sách được. Mạch nha Thi Phổ – Mộ Đức là thứ mạch nha có chất đường lấy từ gạo nếp, có độ dẻo nhưng không dai, có màu vàng trong như mật, vị ngọt thanh, thơm ngon mùi nếp. Người ta thường dùng mộng lúa để làm mạch nha, chính vì thế mà tên mạch nha có nghĩa là mộng lúa. Mạch nha có đặc tính ngọt thanh và dịu, ăn nhiều không thấy gắt, cái dẻo của mạch nha cũng khác đường non, cầm thố hay lon đựng mạch nha nghiêng qua một bên thấy mạch nha không đổ dồn, sờ không dính tay, ăn có chứa nhiều sinh tố vì dùng toàn mộng lúa pha với mộng nếp hay toàn mộng nếp thay vì mộng lúa, nên mạch nha có thể để lâu mà vẫn giữ nguyên mùi vị thơm ngon, dễ bảo quản

Chim Mía Xuân Phổ

16 từ trong bài thơ đã có 3 món liên quan tới vị ngọt mía đường vì đơn giản xứ Quảng là Xứ Mía đường, đi kèm với cây mía bạt ngàn chính là loài chim mía, ngày trước mía nhiều vô vàng, để bắt được những bầy chim này rất đơn giản, tuy nhiên hôm này loại chim này mang trong mình món ăn đặc sản nên ngày còn ít đi, và rất hiếm.

Vì là chim trời tự nhiên như bao loài chim khác, và đặc điểm thịt ngọt, dai, béo nên được liệt vào hàng đặc sản xứ này. Ngày nay đến Quảng Ngãi tìm tới chim mía thì chất lượng không còn như xưa vì đa số là chim sẻ, chim ri chứ tìm đâu ra loài chim mía nổi tiếng ngày xưa. L

Đường Phèn Quảng Ngãi

Ai về Quảng Ngãi quê ta

Mía ngon, đường ngọt, trắng ngà, dễ ăn

Mạch nha, đường phổi, đường phèn

Kẹo gương thơm ngọt ăn quen lại ghiền

Trong câu thơ có nhắc tới đặc sản nổi tiếng không kém Cá Bống Sông Trà hay kẹo gương đó chính là đường phèn và đường phổi

Đường Phèn Quảng Ngãi có tên gọi khác là băng đường. Được làm từ nước mía, nước củ cải đường, lúa miếng ngọt,… Có thể nói nôm na, nguyên liệu từ đường trắng hòa với nước lã, vôi ăn trầu theo tỉ lệ thích hợp đánh tan rồi cho vào nấu. Trong lúc nấu người thợ dùng trứng gà đã pha chế sẵn cho vào nồi nước đường sôi, đổ trứng gà vào tới đâu là vớt bọt bẩn tới đó để làm sạch tạp chất trong đường . Lại tiếp tục lọc đường qua một miếng vải lọc để đường sạch hoàn toàn tạp bẩn. Sau đó, đường được đổ vào một cái vại được căng sãn những đường chỉ để đường có thể kết tinh, đóng khối theo mạng chỉ. Khoảng 7-9 ngày sau thì nghiêng vại cho mật chảy hết ra ngoài. Lúc đó thu được khoảng 55% đường kết tinh( đường phèn), 50% mật, 5% đường xấu.

Công đoạn cuối cùng, đường được lấy ra nong , dùng trang kéo, trở cho khô điều. Đường đạt chất lượng phải là đường có đinh to, trong trắng.

Đọc sơ qua đã thấy để làm ra 1kg đường phèn những người thợ phải mất rất nhiều công sức, và để làm đúng, là chuẩn phải có cái tâm của làng nghề. Bởi vậy đường phèn được sử dụng rất nhiều trong các bài thuốc trị bệnh vì tính mác, vị ngọt thanh của nó.

Khi đến quảng ngãi đừng quên mang về vài kg đường phèn làm qua nhé

Đường Phổi Quảng Ngãi

Bậu về nhớ ghé Ba La,

mua cân đường phổi cho ta với mình".

Đường phổi nổi tiếng không kém đường phèn hay mạch nha, đường phổi thường dùng trong lễ vật cưới hỏi, là món nhâm nhi các cụ già cùng li nước trà quanh câu chuyện đồng án

Cách nấu đặc trưng và ngon nhất loại đường này phải kể đến huyện Vạn Tường- cách thành phố Quảng Ngãi 40km về hướng Đông Bắc ( nay là thành phố Vạn Tường thuộc huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi).

 Đường phổi được nấu từ đường mật mía, phải nấu ở nhiệt độ cao để làm ”chết” mật. Trong quá trình nấu đường; người thợ phải sử dụng rất nhiều dầu phụng, nước vôi, trứng gà để lọc bỏ tạp chất trong nước đường và tạo mùi hương đặc trưng cho đường phổi thành phẩm. Khi nước đường nấu “già” đến một mức độ nào đó, người thợ đưa chảo đường ra ngoài và đánh theo vòng tròn trong chảo đường. Một lát sau đường trương phồng lên và đông đặc lại (do hiện tượng giãn nỡ của tinh thể đường). Công đoạn cuối cùng, người thợ dùng dao xắn từng miếng đường cho vào bao nilong đóng gói. Đường phổi ngon là loại đường phổi giòn và có vị thơm.

Quế Trà Bồng

Ai về Quảng Ngãi

Cho tui gởi ít tiền

Mua dùm miếng quế lâu niên

Đêm về trị bệnh khỏi phiền bà con.

Rất rất nhiều nơi trồng quế, nhưng chỉ có Quế Trà Bồng nổi tiếng gần xa, vì cây quế được trồng tại Trà Bồng Quảng Ngãi được các nhà khoa học chừng mình Quế tại đây có hàm lượng tinh dầu câu gắp nhiều lần so với qué các vùng khác. 

Bởi vậy Quế Trà Bồng được xác nhận trong top 4 sản vật đặc sản quý quốc gia.

Bởi vậy đừng quên ghé hàng đặc sản tìm mua cho mình túi quế làm quà nhé, đặc biệt lắm đấy!

Don Quảng Ngãi

Con gái còn son

Không bằng tô don Vạn Tường.

Nghèo thì nghèo, nợ thì nợ

Cũng kiếm cho được con vợ bán don

Mai sau nó chết cũng còn cặp ui

Don chính là món đặc sản thứ 4 của Quảng ngãi được cấp chứng nhận quốc gia đặc sản quý của Việt Nam. Don xuất phát từ dòng sông thơ mộng Sông Trà, nước trong sanh bao bọc tỉnh quảng ngãi và ưu ái cho người dân nơi đây con cá bống ngon, con don đặc sản.

Món don tuy mộc mạc, lại không cầu kì, và được chế biến theo công thức giản dị mà không trùng lặp với bất kì món ăn nào trên đất nước ta. Bánh tráng sống và thịt don được cho vào tô chan nước luộc don thêm ngọt, đã có thêm gia vị ăn kèm với bánh tráng đã nướng giòn và những trái ớt chỉ thiên. Sức hấp dẫn của nó chính là ở hương vị nguyên sơ của sông nước Trà giang và ở lời ví von ngọt ngào của những chị bán don trong quán ăn dân dã.

Bánh Ít lá Gai Lý Sơn

"Muốn ăn bánh ít lá gai,

lấy chống hải đảo sợ dài đường ghe.

Trong văn hóa ẩm thực người dân xứ quảng mà cụ thể hơn là người dân huyển đảo Lý Sơn không thể thiếu trong mâm cổ chính là chiếc bánh có tên rất là. Bánh ít là Gai ngoài ra người dân trên đảo Lý Sơn gọi bánh ít là bánh ếch, do bánh hấp chín có hình dạng giống con ếch, loại bánh này làm rất khó, chỉ làm một ít vào dịp giỗ chạp, tế lễ mà thôi, khi cúng bái người đọc từ ếch chệch thành ít, dần dà mới có tên gọi như vậy.